Odrzucenie spadku w imieniu dziecka – jak chronić małoletniego przed długami spadkowymi?

Kiedy dziecko dziedziczy spadek?

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego w sytuacji, gdy spadkobierca odrzuca spadek, do dziedziczenia powoływani są jego zstępni – którymi najczęściej są dzieci. W praktyce może więc dojść do sytuacji, w której po odrzuceniu spadku przez rodzica, jego małoletnie dziecko automatycznie staje się spadkobiercą. W związku z tym w przypadku, gdy spadek obciążony jest długami, konieczne jest podjęcie dalszych kroków w celu ochrony interesów dziecka.

Uzyskanie zgody sądu rodzinnego

Podkreślenia wymaga, iż rodzice (co do zasady) nie mogą samodzielnie odrzucić spadku w imieniu dziecka. Jak stanowi treść art. 101 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – w przypadku czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka – takich jak odrzucenie spadku – wymagana jest uprzednia zgoda sądu opiekuńczego. Art. 101. [Zarząd majątkiem dziecka] § 3. Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego albo w przypadkach wskazanych w art. 6401 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1550, 1429, 1606, 1615, 1667 i 1860), sądu spadku dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Oznacza to, że zanim rodzice złożą oświadczenie o odrzuceniu spadku, muszą złożyć wniosek o wyrażenie zgody na dokonanie tej czynności w imieniu dziecka do sądu rodzinnego.

Procedura odrzucenia spadku w imieniu małoletniego dziecka

Jak już zostało wskazane, pierwszym krokiem jest złożenie wniosku o wyrażenie zgody na dokonanie czynności odrzucenia spadku do sądu rodzinnego. Odpowiednim w takim przypadku jest sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka. W treści wniosku należy zawrzeć uzasadnienie, z którego wynikać powinno, iż przyjęcie spadku byłoby dla dziecka niekorzystne (np. z uwagi na wchodzące w skład masy spadkowej długi). Oprócz tego, do wniosku załączyć należy odpis aktu zgonu spadkodawcy, odpis aktu urodzenia dziecka, ewentualne odpisy oświadczeń o odrzuceniu spadku złożone przez innych spadkobierców, a także dokumenty na potwierdzenie zadłużenia spadkodawcy.

Po rozpoznaniu sprawy sąd wydaje postanowienie. Kolejnym krokiem po uzyskaniu zgody Sądu jest odrzucenie spadku w imieniu dziecka przed notariuszem lub Sądem.

Termin na odrzucenie spadku

Kluczowe znaczenie w całej procedurze ma zachowanie przewidzianego w art. 1015 § 1 kodeksu cywilnego sześciomiesięcznego terminu na odrzucenie spadku. W przypadku małoletnich wskazany termin liczy się od dnia, w którym rodzice dowiedzieli się o powołaniu dziecka do dziedziczenia. Co ważne i wymagające podkreślenia, termin na odrzucenie spadku ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku.

Kiedy zgoda sądu nie jest wymagana?

Stosunkowo niedawno wprowadzony do kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przepis daje rodzicom możliwość odrzucenia spadku w imieniu małoletniego dziecka bez konieczności występowania o zgodę do sądu opiekuńczego (po spełnieni określonych przesłanek). Jak bowiem stanowi treść art. 101 § 4 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: Art. 101. [Zarząd majątkiem dziecka] § 4. Jeżeli dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica, to czynność polegająca na odrzuceniu spadku w imieniu dziecka przez rodzica, któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, gdy jest dokonywana za zgodą drugiego z rodziców, któremu również w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, albo gdy jest dokonywana wspólnie, nie wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego albo, w przypadkach wskazanych w art. 6401 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, sądu spadku - jeżeli spadek odrzucają inni zstępni rodziców tego dziecka. W braku porozumienia rodziców stosuje się przepis § 3.

Zatem aby rodzice nie musieli występować do sądu o zgodę na dokonanie w imieniu dziecka czynności polegającej na odrzuceniu spadku musi zostać spełnione kilka warunków:

1. dziecko jest powołane do dziedziczenia, ponieważ jego rodzic odrzucił spadek,
2. odrzucenie spadku w imieniu dziecka jest dokonywane przez rodzica, któremu przysługuje władza rodzicielska,
3. drugi z rodziców, któremu przysługuje władza rodzicielska wyraża zgodę na odrzucenie spadku lub odrzucenie jest dokonywane wspólnie przez oboje rodziców.

Po spełnieniu powyższych reguł rodzic/e mogą odrzucić spadek w imieniu dziecka przed notariuszem lub przed sądem, nie zwracając się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody.

Dlaczego warto skorzystać z pomocy adwokata?

Należy mieć na uwadze, iż każda sytuacja spadkowa – jest inna. Kancelaria oferuje:

• analizę stanu prawnego i doradztwo najkorzystniejszego rozwiązania,
• przygotowanie i złożenie wniosku o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego,
• reprezentację przed sądem i notariuszem.

Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego to procedura wymagająca zarówno znajomości przepisów, jak i dopiłowania terminów. Aby uniknąć błędów formalnych, które mogą mieć poważne skutki finansowe, warto skorzystać z pomocy prawnika.

Jeżeli stoją Państwo przed procedurą odrzucenia spadku w imieniu małoletniego dziecka – zapraszam do kontaktu!

☎️ 603 835 957 📧 [email protected]